Hebben en zijn

Wat waarde heeft,
is waardeloos.

Wat waardevol is,
heeft geen waarde.  (1) 

Om uit deze ogenschijnlijke tegenstrijdigheden te komen moet je weten dat de sleutel ligt bij hebben en zijn.

Er bestaat een hebben-domein, het domein van de materie, en een zijn-domein, het domein waar pure Zijn geldig is. Beide domeinen verschillen vrij grondig van elkaar, meer dan we ons meestal bewust zijn. Vaak zien we het verschil nauwelijks of niet tussen beide domeinen, dit met als gevolg dat ze (ook taalkundig) - ten onrechte - door elkaar gehaald worden.
Een zeer goede manier om beiden uit elkaar te halen is het stellen van de levensvraag "wanneer ik gestorven ben, wat rest er dan nog?". Van het hebben-domein rest er niets meer, het zijn-domein gaat gewoon door. Enkele voorbeelden: een luxueuse wagen, een riante villa, "waarde"-papieren, en zo meer, ga je dit allemaal bij u in uw kist stoppen? Alles wat waarde had, het hebben-domein, het materiële, is voorbij. Wat voorheen waarde had is nu in het nieuwe leven van geen enkel nut meer. Wanneer je dit begrijpt dan is de uitspraak "wat waarde heeft, is waardeloos" wellicht duidelijk.

De andere stelling: "Wat waardevol is heeft geen waarde". Om dit toe te lichten moeten we niet naar de andere wereld, maar kunnen we rustig -met de nadruk op rustig- hier blijven.
Enkele voorbeelden maken het wat duidelijker:
* een lief woord heeft geen waarde (is binnen het hebben-domein van geen nut)
* bezorgdheid kan voor het welzijn heel belangrijk zijn, maar het heeft (van hebben) geen waarde
* de opvoeding van kinderen heeft geen materiële waarde, en wordt in deze "nutswereld" dan ook nauwelijks nog geacht. Kinderchriches hebben wel enige economische waarde (omdat er lonen betaald worden), zij het dat ze in de economie eigenlijk een noodzakelijk kwaad zijn.
* Opvoeding heeft geen economische waarde, maar gebrek aan opvoeding heeft wel vergaande economische consequenties, denk hierbij maar aan criminaliteit, drugpreventie, ..., allemaal zaken die de samenleving - ook economisch - flink wat last kunnen bezorgen.
Waardevol zijn is iets anders dan waarde hebben. De eeuw van hebben (de 20ste) deint langzaam uit.
Het heeft ook iets van het onderscheid tussen welvaart (in het hebben-domein) en welzijn (zijn).
De 20ste eeuw kunnen we "de eeuw van de tegenstellingen" noemen (2). De éénheid was meer dan ooit zoek. De grootste tegenstelling was wellicht het ontkoppelen van hebben en zijn. Dit had tot gevolg dat waarde-hebben en waardevol-zijn verder dan ooit uit elkaar zijn gegaan. Halfweg het eerste decenium van de 21ste eeuw is het helingsproces gestart (3). Hebben en zijn, en dan ook waarde-hebben en waardevol-zijn, zijn vrij fundamenteel verschillend, maar ze horen wel samen. (4)